Sultan Birinci Abdülaziz 8 Şubat 1830 tarihinde
İstanbul'da doğdu. Babası Sultan İkinci Mahmud, annesi Pertevniyal Valide Sultan'dır.
Ela gözlü, beyaza yakın kumral tenli, sert bakışlı ve top sakallıydı.
Ağabeyi
Sultan Birinci Abdülmecid'in vefatı üzerine 25 Haziran 1861 günü tahta
çıktığında 31 yaşındaydı. İsrafçı bir padişah olarak tanınmasına rağmen,
çok sade giyinir, sarayda bir terlik, bir entari ile dolaşırdı. Babası öldüğü
zaman dokuz yaşlarındaydı. Ancak ağabeyi Sultan Birinci Abdülmecid, onun eğitimine
çok önem verdi. Şehzadeliği sırasında rahat ve korkusuz bir hayat
sürdü.
Çok iyi Fransızca konuşurdu. Şiire ve müziğe de ilgisi vardı. Kendine ait
besteleri vardır. Resim yapma kabiliyeti de çok üstün olan Sultan Birinci Abdülaziz,
Osmanlı donanmasına ısmarlayacağı gemilerin planını bizzat kendisi çizmişti. Ok
atmayı, ata binmeyi, avlanmayı ve özellikle güreşmeyi çok severdi. Güçlü,
kuvvetli ve pehlivan yapılıydı. En iyi pehlivanlarla güreşir ve sırtlarını yere
getirirdi.